Dla jednych bohater, dla innych bandyta. Ponad pół wieku po śmierci Józef Kuraś 'Ogień?, król Podhala z Waksmundu, wciąż budzi skrajne emocje bandyta (rzeczownik). Deklinacja rzeczownik przez przypadki. Mianownik (kto? co?): bandyto. Dopełniacz (kogo? czego?): bandyta. Celownik (komu? czemu?): bandyty. Sąd Apelacyjny w Krakowie uznał, że sprawa przyznania odszkodowania i zadośćuczynienia rodzinie za śmierć partyzanta z Waksmundu Józefa Kurasia ps. "Ogień", będzie powtórnie rozpatrzona. Decyzją SA w Krakowie sprawa ponownie wraca do Sądu Okręgowego w Nowym Sączu. Przypomnijmy, iż w 2019 roku nowosądecki sąd oddalił wniosek Bandyto to przestępca złapany przez Jake'a i Finna. Wydarzenie to zostało wspomniane w odcinku Oczy. Bandyta był nieujęty, a szeryf (na latającym spodku) poprosił Finna i Jake'a o pomoc. Bandyta nosił koszulkę w czarno-białe paski, oraz czarne spodnie. Na głowie miał czarną kominiarkę. Jak widać po kolorze rąk, otworów na oczy i usta miał, zieloną skórę. 02:32 A potem nazwali go bandytą; STEREO, Dla małoletnich od lat 12 03:28 Tajne taśmy SB; film dokumentalny; STEREO, Dla małoletnich od lat 12 04:03 Serwis INFO wieczór - podsumowanie; STEREO 04:23 Pogoda Info; STEREO Polsat 5:15 Wstawaj! Gramy! - program muzyczny 6:00 Nowy dzień z Polsat News - program informacyjny 122,6 MB. Czas trwania: 42 min. 0.0 / 5 (0 głosów) Film dokumentalny: Polska (1999) Scenariusz i reżyseria: Hanna Etemadi, Zofia Kunert. Oprawcy niemieccy pod kierunkiem Odilo Globocnika, szefa policji i SS dystryktu lubelskiego, już w rok po napaści na Polskę opracowali tzw. General Plan Ost - plan powiększenia przestrzeni życiowej fUftQ5. Видання IPN укр Strona główna Aktualności Aktualności Przystanek Historia – Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki zaprasza w ramach cyklu „Bohaterowie zapomniani, niezłomni, niepodlegli” na pokaz filmu Grzegorza Królikiewicza „A potem nazwali go bandytą” o Józefie Kurasiu ps. „Ogień”. Prowadzenie: Jędrzej Lipski. Spotkanie odbędzie się 4 grudnia (poniedziałek) o godz. na Przystanku Historia, przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie. Link do wydarzenia na Facebooku: Józef Kuraś ps. „Ogień” pochodził z góralskiego rodu, urodził się (1915) i mieszkał w Waksmundzie. W ciągu zaledwie czterech lat (1943–1947) stał się najpierw najjaśniejszą, a potem najbardziej posępną legendą Tatr. Od nienawiści do hitlerowców, którzy zamordowali jego rodzinę, poprzez członkostwo w AK, „romans” z ludowcami i „karierę” w UB doszedł do postawy skrajnie opozycyjnej wobec komunistów i do końca swojego krótkiego życia (w 1947 roku miał zaledwie 32 lata) walczył wraz ze swoim oddziałem przeciwko władzy ludowej. Zdradzony przez krajan, otoczony przez wrogów, próbował popełnić samobójstwo. Przewieziony do szpitala, (prawdopodobnie) zażył tam truciznę. Józef Kuraś, Ogień Józef Kuraś, ps. Orzeł, Ogień (ur. 23 października 1915 w Waksmundzie, zm. 22 lutego 1947 w Nowym Targu) ? żołnierz Wojska Polskiego i Armii Krajowej, porucznik Batalionów Chłopskich i UB, partyzant na Podhalu w czasie II wojny światowej. Żołnierz wyklęty. Dowódca oddziału podziemia antykomunistycznego ?Ogniowców?. Walczyliśmy o Orła, teraz - o koronę dla Niego, hasłem naszym Bóg, Ojczyzna, Honor. Tekst ulotki rozwieszanej przez żołnierzy mjr. Józefa Kurasia ?Ognia? na przełomie kwietnia i maja 1945 r. w Szaflarach i Nowym Targu. Pliki do pobrania: major Józef Kuraś, Ogień (PDF, KB, ilość pobrań: 626) Aktualności Pomnik w Gorcach w kształcie krzyża z partyzancką czapką wybudowała Fundacja Pamiętamy z Warszawy. Stoi na prywatnej działce rodziny Kurasiów przy szlaku na Turbacz - nad Halą Długą, na Polanie Rusnakowej. Jego uroczyste odsłonięcie i poświęcenie odbyło się w ramach uroczystości odpustowej pod patronatem Związku Podhalan. Kościół św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu został wybudowany w okresie międzywojennym. Według niektórych źródeł fundacja kościoła była związana z obchodami 250 rocznicy odsieczy wiedeńskiej i zwycięstwa Jana III Sobieskiego nad armią Kara Mustafy. Po rozbiciu Konfederacji Tatrzańskiej wiosną 1943 r. czynna pozostała jedynie grupa Józefa Kurasia Orła, która skupiała ludzi pracujących przy wyrębie na Hali Długiej pod Turbaczem. Donos Stanisława Byrdaka w którym wydał kryjówkę Ognia i jego ludzi spowodował, że 21 lutego w Ostrowsku dom Zagaty, a następnie sąsiedni dom Pacha został otoczony. W trakcie walki, osaczony Ogień nie chcąc dostać się do niewoli strzelił sobie w skroń. Ranny, dowieziony do szpitala w Nowym Targu, zmarł w nim 22 lutego 1947 roku. Józef Kuraś urodził się 23 X 1915 r. w Waksmundzie. W lipcu 1943 r. na polanie Stawieniec doszło do połączenia grupy Józefa Kurasia z oddziałem por. Władysława Szczypki ?Lecha". Pliki cookies... Informujemy, że w naszym serwisie używamy plików cookie, które są zapisywane na dysku urządzenia końcowego użytkownika. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Możesz wyłączyć ten mechanizm w dowolnym momencie w ustawieniach przeglądarki. Korzystanie z naszego serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej ›› Program TV Stacje Magazyn film dokumentalny Polska 2002 Program przedstawia sylwetkę górala Józefa Kurasia "Ognia", który do dziś budzi liczne kontrowersje. Urodził się w 1915 roku, a zmarł w 1947 roku w wieku trzydziestu dwóch lat. W ciągu ostatnich czterech lat życia stał się postacią znaną w całych Tatrach. Kiedy hitlerowcy zamordowali jego rodzinę, przyłączył się do oddziału żołnierzy AK, później zaś przeszedł na stronę komunistów i został funkcjonariuszem UB. Następnie przyjął postawę opozycyjną wobec władzy ludowej, z którą odtąd prowadził walkę. Otoczony przez wrogów i zdradzony przez przyjaciół, prawdopodobnie popełnił samobójstwo. Grzegorz Królikiewicz Brak powtórek w najbliższym czasie Co myślisz o tym artykule? Skomentuj! Komentujcie na Facebooku i Twitterze. Wasze zdanie jest dla nas bardzo ważne, dlatego czekamy również na Wasze listy. Już wiele razy nas zainspirowały. Najciekawsze zamieścimy w serwisie. Znajdziecie je tutaj. Przeglądasz archiwalną wersję znaleziska. Józef Kuraś - "Ogień" - pochodzący z góralskiego silnego rodu - urodził się (1915) i mieszkał w ciągu zaledwie czterech lat (1943 - 1947) stał się najpierw najjaśniejszą, a potem najbardziej posępną legendą Tatr. Zobacz więcej Józef Kuraś dodał: Vhetman z Epitafium dla Majora Ognia dodał: Rublow z Mjr Józef Kuraś „Ogień” i Zgrupowanie Partyzanckie „Błyskawica” dodał: Vhetman z Inka - Ja jedna Zginę (POLECAM) dodał: Byqq z pokaż komentarz Chwała bohaterom! Tym prawdziwym. Tym z których czerowna zaraza zrobiła bandytów, których opluwała i skazywała na śmierć. udostępnij Link pokaż komentarz @dziadekwie: @empeash: to nawet ciezko nazwac kaberetem - ludzie tutaj odwalaja jakas dramatyczna inscenizacje szpitala dla oblakanych - Kuras, wrog AK, wspolpracownik radzieckiej partyzantki, oficer UB, szef powiatowej bezpieki, ktory pozniej - fakt faktem - wdal sie w konflikt ze swoimi bylymi kolegami z UB, jest bohaterem laczonym z Zolnierzami Wykletymi, chociaz nie mial z nimi nic wspolnego, a wrecz przeciw nim wystepowal przez cala wojne (ZW to glownie AK i NSZ)... udostępnij Link pokaż komentarz @vodrok: @Byqq: @puchatyptys: jesli mozecie mi Panowie na spokojnie i logicznie wytlumaczyc co waszym zdaniem kapral Kuras, skazany na smierc przez AK, dezerter z Wojska Polskiego, porucznik UB ma wspolnego z Zolniezami Wykletymi? udostępnij Link pokaż komentarz @empeash: wiesz zwykle nie pochodze emocjonalnie do takich rzeczy, ale akurat jestem z rodziny "ZW". Mialemw rodzinie porucznika sluzacego w oddziale majora Zapory. Ogolnie jestem z lubelszczyzny, jednego z podstawowych "teatrow" dzialan ZW i jakos trudno mi spokojnie czytac takie profanacje jak tutaj. Kuras byl zdrajca AK skazanym przez nia na smierc, wspolpracownikiem swoietow, oficerem UB - ktory pozniej walczyl z UB nie dlatego ze byl Zolnierzem Wykletym (nie byl w zadnej organizacji oficjalnie zaliczanej do ZW) tylko dlatego, ze mial ambicjonalne zatargi po pozbawieniu go funkcji szefa powiatowiatowego UB! Jaki z niego antykomunista i Zolnierz Wyklety? Przeciez to zwykly karierowicz, wyslugujacy sie sowietom (przeciez wspolpracowal z sowiecka partyzantka, a byl scigany przez AK!). I jeszcze w tagach wykopu o partyzancie z Armii Ludowej wspolpracujacym z sowiecka partyzantka, oficerze UB jest NSZ!!! To sie narodowcy teraz na rozkaz krokiem marszowym w grobach przewracaja!!! udostępnij Link pokaż komentarz @bkapust: Mnie nie musisz tlumaczyc a wiekszosci na wykopie i tak Ci sie nie uda:) A tak poza konkursem. Ja jestem z Kielc, ale lubelszczyzna to najlepszy kawalek Polski jesli idzie o ludzi,:) Tak, ze 5. udostępnij Link pokaż komentarz @Byqq: nie byl dowodca podziemia antykomunistycznego - to, ze go ktos chce w takiej kategorii w wiki umieszczac niczego nie dowodzi. Zolnierze Wykleci to zolnierze AK i NSZ, ktorzy nie zlozyli broni. Kuras byl partyzantem wspolpracujacym z sowietami i Armia Czerwona, ktory po pokonaniu okupanta niemieckiego przystapil wraz ze swoimi przyjaciolmi komunistami do "utrwalania" wladzy ludowej - dopiero jak doszlo do sporow personalncyh w UB zdezerterowal i walczyl. Nie byl nigdy zadnym majorem (sam sobie ten tytul nadal, oficjalnie - nie liczac ubeckiego porucznika - byl kapralem), nie byl nigdy czlonkiem zadnej organizacji podziemia antykomunistycznego (NSZ, WIN, NIE etc.). Byl scigany i skazany na smierc przez AK. Pls jasno i logicznie co czyni z niego Zolnierza Wykletego? Bo moim zdaniem sam fakt zabijania komunistow to malo. Stalin wymordowal jeszcze wiecej komunistow, ale nikt antykomunisty na sile z niego nie robi. udostępnij Link pokaż komentarz @bkapust: wydaje mi się że trafnie wszystko podsumowałeś. W takim razie po jaką cholerę ten pomnik ku jego pamięci w Zakopanem, który jeszcze w dodatku odsłaniał ówczesny prezydent RP (L. Kaczyński) ? udostępnij Link pokaż komentarz @qbawolny: coz jesli chodzi o udzial Prezydenta to pewnie na tej samej zasadzie co fakt, ze przyznal odznaczenie Jaruzelskiemu. Zdarza sie, jakis blad, pomylka lub niewiedza. Jesli chodzi o pomnik - sam widzisz jak jest na wykopie. Historia miesza sie z polityka - i trudno tu o jednoznaczne i proste rozwiazania. Sa ludzie, ktorzy bezgranicznie wierza w antykomunizm i bohaterstwo Kurasia. Maja do tego prawo. Ja mu tez nie odmawiam pewnych zaslug podczas IIWS - ale od wynoszenia na oltarze i oddawania czci to bym sie jednak powstrzymal. Postac mocno kontrowersyjna i jednak proba robienia z niego bohatera obecnej prawicy moze nie wytrzymac konfrontacji z faktem, ze facet latami wspolpracowal z komunistami i ZSRR. udostępnij Link pokaż komentarz @qbawolny: tak jeszcze na marginesie (lekki OT) to jest ogolnie taki paradoks "patriotow" lekko zamieszanych jednak w komunizm i PRL. Jest w naszej prawicy taki nurt narodowo-patriotyczny, ktory wywodzi sie wprost z PRL/PZPR i jest zupelnie akceptowany. Mysle, ze z Kurasiem jest podobnie - odwolal sie w swojej ostatniej dzialanosci do symboliki i tematyki narodowej, co w oczach wielu anulowalo jego wczesniejsze grzechy. udostępnij Link pokaż komentarz @bkapust: wiem, że historia to polityka pisana wstecz, ale właśnie nie rozumiem jaka grupa może "być dumna" z Kurasia. Wydawało mi się, że lewica nie (dezercja z UB, walka z KBW), prawica też nie (wyrok śmierci w AK), syjoniści nie (mordował Żydów), mniejszość słowacka nie (mordy, rozboje). Zgadzam się z tym, że wygląda na to, że jego dezercja z UB wiązała się bardziej z odwołaniem ze stanowiska a nie patriotycznym zrywem. udostępnij Link pokaż komentarz @qbawolny: nie wiem jak to okreslic i wytlumaczyc, Vhetman, narodowiec i katolik (tak mi sie przynajmniej kojarzy biorac pod uwage jego wypowiedzi) dodaje wykop o Kurasiu i jeszcze go taguje "NSZ". Naprawde trudno cos takiego wytlumaczyc jakos racjonalnie. udostępnij Link pokaż komentarz Po pierwsze: KAPRAL (taką szarżę miał w WP i AK (nim z tego ostatniego zdezerterował)), względnie (choć nie dla mnie) PORUCZNIK (taką szarżę dostał w Urzędzie Bezpieczeństwa nim z niego zdezerterował) nie MAJOR. Po drugie: żaden bohater. Klasyczny watażka - z polityczną "podbudówką" tylko gdy mu to pasowało - raz w jedną stronę, raz w drugą. Najpierw zdradził Armię Krajową, potem poparł sowietów (i tu mu się chwali, że Niemców przetrzebił), by potem zostać UBkiem (zadeklarować bycie ideowym komunistą) i polować na "wrogów ludu" (nim z tego też nie zdezerterował, sam stał się "wrogiem ludu" (wtedy mu się odwidziało i nagle stał się antykomunistą ;) i został zaszczuty przez swoich byłych kumpli z UB (choć co mu się chwali - zabrał z sobą ładną ich ilość). Jedyna szkoda - że pociągnął za sobą wielu prawdziwych "żołnierzy wyklętych" (a też pewną ich grupę sam zabił). Dezerter z AK, walczący z nią, Ubek, bandzior strzelający do cywilów... Przy takiej ilości "wyklętych" - prawdziwych żołnierzy z AK - dawać tego jako przykład? To moim zdaniem jest policzkiem wymierzonym w nich. W jednym "worze" AKowcy i bandzior który ich zwalczał, nim jego kumple z UB jego zaczęli zwalczać... To jest deprymujące... Dla mnie osobiście jest to obrażające - osoby której część rodziny będąca w AK została zamordowana przez Ubeków. udostępnij Link pokaż komentarz @deval: Ja tam takim ludziom się nie dziwie - jak komuś Niemcy spalili dom z rodziną w środku to chyba miał prawo trochę pobłądzić w życiu. udostępnij Link pokaż komentarz @Teutonenschwert: to chyba miał prawo trochę pobłądzić w życiu. Może inaczej: jest zrozumiałe, że pobłądził. Ale to nadal jest "błąd", a nie czyny chwalebne. @deval: Wykopałam ten materiał właśnie z tej przyczyny, że chociaż lekko stronniczy (ta emocjonalna inscenizacja listów do więzienia - no cóż...) mimo wszystko pokazuje jednak niejednoznaczność - są tam wypowiedzi osób, które przecież wyraźnie i z zapalczywością mówią o nim wprost: bandzior. Dlatego zdziwiłam się komentarzami w rodzaju: zaszczuty i okryty złą sławą przez komunistów. Fantastyczna wybiorczość w odbieraniu treści: kiedy wioskowi mówią, że chłop na schwał, to chłop na schwał. Kiedy mówią, że morderca i bandzior, to skutkiem czarnej propagandy komunistów... Zresztą, @Vhetman w samym opisie też wykazał się uczciwością, pisząc "stał się najpierw najjaśniejszą, a potem najbardziej posępną legendą Tatr". Bo tak to właśnie wygląda. udostępnij Link pokaż komentarz Odezwa Ognia: "Bracia Polacy! Nadszedł czas, kiedy będziemy bezwzględni i nieubłagani. Zginie każdy Żyd (pijawka krwi polskiej), PPR (Płatni Pachołkowie Rosyjscy), pracownik bezpieki (morderca, kat i rabuś). (...) Po raz ostatni wzywam ludność miasta Nowego targu do poprawy i wytrwania w duchu polskim. Skończcie ze zdradą i własnym zyskiem, dopomóżcie nam, a my was oswobodzimy." 12 lutego 1947 r. „Ogień” pisemnym rozkazem polecił dowódcy 2 kompanii wykonać w okolicach Zakopanego egzekucję na 7 osobach. Pierwszego na liście Andrzeja Mardułę polecił powiesić, pozostałych rozstrzelać, koniecznie w ustalonej kolejności. Nakazał też zebrać kontrybucje w wysokości ok. 1 mln zł z siedmiu określonych z nazwiska góralskich gospodarstw. Rozkaz kończył się wskazówką: W razie gdyby ktoś nie miał gotówki skonfiskować bydło, konie, świnie i sprzedać. Ostrzegam aby nie było kantów – natychmiast sąd polowy. udostępnij Link pokaż komentarz @GeraltRedhammer: archiwa IPN, także zapiski tego "bohatera": Wykonano egzekucję na 4 Żydach w Maniowcach. Lew, Boguś, Kruk, zdobyto 5 par butów i bieliznę. (...) Św. Michał – Świerk zastrzelił kpr. WP i Kasperka. (...) Sowińska, PPR, Nowy Targ. Bernard, konfident, Nowy Targ. (...) Lech Jan, PPR Bochnak Stanisław, PPR Kluszkowice. (...) 1 konfident UB Kraków. Nowa Biała, 4 i konfiskata koni. (...) 5 Żydów, 1 UB, ppor. Żbik. (...) Białka, 5 Żydów i 2 Żydówki. (...) Waśniowski Jan, Konfident UB, Katowice, zeznań odmówili. 46 Borkenhage Aleksandra, zeznań odmówili. (...) Rusiniak Bazyli – Ukrainiec, Rzeki. (...) Nr. 124 Łabuda Stanisław, Kilkuszowa – wyrok. (...) Nr. 132 Czorsztyn – lista. (...) Nr. 137 zlikwidowano – pomyłka. (...) Nr. 143 Giżycka Maria, 500 000 zł, 12. XI zlikwidowano. udostępnij Link pokaż komentarz Ale mnie wkurza ta nowa szkoła dokumentu. Zawsze przy oglądaniu biorę sobie zestaw telewidza i siadam trochę dalej od głośników... Zawsze słyszę wszystko, ale teraz to połowy nie zrozumiałem, mogli by jakieś napisy dodać jak te bezzębne dziadki gadają. Poza tym straszliwie to chaotyczne. Jedna kwestia, druga kwestia, dziesiąta kwestia, pomieszane, zrozumieć nie idzie... udostępnij Link Podobne linki z tagiem #nauka Wychowany w tradycji góralskiej i patriotycznej przez całe swoje życie walczył o wolną i suwerenną Ojczyznę. „Wyróżniał się silnym charakterem, góralską „honornością”, graniczącą czasem z butą i brakiem dyscypliny, wynikającym raczej ze szczególnego poczucia godności osobistej i wolności. Ale umiał być bezpośredni, także szczery i miał poczucie humoru. Mimo twardego charakteru cieszył się niekłamaną sympatią. Zaś w ocenie spraw i ludzi był klasycznym wytworem kultury ludowej i góralskiej, zawsze jej dokonywał w kolorach białym lub czarnym. Ludzi dzielił na swoich i obcych, tych, którym można wierzyć i tych, których należy najpierw poznać” - pisał o Kurasiu, Bolesław Dereń w pracy pt. „Józef Kuraś „Ogień” .” Urodził się 23 października 1915 roku we wsi podhalańskiej o nazwie Waksmund, leżącej koło Nowego Targu, u podnóża Turbacza. Był jednym z sześciorga dzieci Józefa i Michaliny z familii Ligęza. Z domu rodzinnego podobnie jak bracia i siostra wyniósł katolickie i patriotyczne wychowanie. Po latach Józef wspomniał swojego ojca następująco: „polecał nam naśladować bohaterów naszych narodowych, jak: Stefan Czarniecki, Tadeusz Kościuszko, książę Józef Poniatowski i innych, czego sam uczył się od tutejszego księdza Józefa Ogonkiewicza, który mieszkał u nas w domu i wpajał mu w umysł swoje nauki... a potem przekazywał je nam – swoim synom i córce... dawał nam osobisty przykład będąc oddanym społecznikiem wsi i patriotą. Założył Kółko Rolnicze, Straż Pożarną, pełnił przez 7 lat funkcję wójta, zorganizował Drużynę Podhalańską, której był prezesem... W latach I wojny światowej przyczynił się do ukrycia dzwonu i sygnaturek miejscowego kościoła przed władzami austriackimi... W 1918 roku stanął na czele manifestacji mieszkańców Waksmundu, która wraz z nim udała się do Nowego Targu, aby zaprotestować przeciw pokojowi brzeskiemu zawartemu między Niemcami, a bolszewicką Rosją Włodzimierza Lenina... 5 lat później utworzył koło Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, które później w połowie lat trzydziestych działało jako Koło Stronnictwa Ludowego. Jego członkowie, a było ich około 50 spotykali się w każdą niedzielę w domu niejakiego Kurdasa (Franciszka Waksmundzkiego), gdzie czytali i analizowali ludową prasę... W październiku 1931 roku ojciec brał udział w manifestacji ludowców w Nowym Targu, a w 1933 roku w szturmie na Starostwo Nowatarskie... włączył się też do bojkotu wyborów sejmowych w 1935 roku, zaś w czasie wiecu zorganizowanego w 1937 roku ojciec został ciężko pobity przez policję.. był zawsze dla nas wzorem do naśladowania... najstarszy brat Władysław służył w Legionach Piłsudskiego, Wojciech i Jan walczyli z Ukraińcami o Lwów, a także brali udział w wojnie polsko-rosyjskiej w 1920 roku. W czasie okupacji prowadzili akcje partyzanckie, za co Wojciecha i Michała hitlerowcy wywieźli do obozu w Płaszowie, skąd Michał już nie powrócił... W głąb III-Rzeszy została wywieziona moja siostra Maria...”. LATA MŁODZIEŃCZE JÓZEFA KURASIA W latach 1921- 1926 uczęszczał do szkoły powszechnej w Waksmundzie. Gimnazjum w Nowym Targu ukończył w 1933 roku. Następnie pomagał rodzicom w gospodarstwie i zajmował się polityką. Bolesław Dereń w książce zatytułowanej „Józef Kuraś „Ogień” pisał: Józef „rzuca się w wir walki politycznej, jaka toczy się wtedy między opozycją a sanacją. Wszędzie chce być pierwszy, czy to podczas procesu brzeskiego, czy później podczas kłótni z tutejszym księdzem... Walkę tę w szeregach Stronnictwa Ludowego przerywa powołanie go w r. 1936 do odbycia czynnej służby wojskowej.” Początkowo służył w 2 Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. Następnie skierowano go do szkoły podoficerskiej Korpusu Ochrony Pogranicza w Głębokiem. Po jej ukończeniu awansował do stopnia kaprala. Dalszą służbę pełnił w Słobódce koło Wilna. Po zakończeniu służby wojskowej wrócił do Waksmundu. Zajął się uprawą roli i polityką podobnie jak wcześniej w okresie przed wojskiem. 13 lutego 1939 roku Józef Kuraś ożenił się z Elżbietą Chorąży. 31 marca tego samego roku zmarła matka Józefa, Michalina Kurasiowa. W maju 1939 roku Kuraś odbył ćwiczenia wojskowe w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich (1PSP) w Nowym Sączu. 3 miesiące później został powołany do wojska w ramach powszechnej mobilizacji kraju, przeprowadzonej w celu jego obrony przed atakiem niemieckim. R. Zasiwski w pracy pt. „1 Pułk Strzelców Podhalańskich 1918 – 1939” o Józefie Kurasiu napisał „ Walczył w szeregach 8 kompanii pod dowództwem kpt. Lucjana Świerczewskiego, w której służył także sierżant podchorąży A. Bachleda z Nowego Targu. Kompania ta, jak i cały pułk, pozostawała od 3 września w ciągłej walce z nacierającym nieprzyjacielem. Jej szlak bojowy wiódł od Limanowej przez Nowy Sącz, Bobową, Szymbark, Jasło, Krosno, Dynów, Birczę, Mościska i Las Janowski. 18 września, na drugi dzień po przekroczeniu polskiej granicy przez armię radziecką, dowództwo 1 PSP postanowiło się poddać, tym bardziej, że ten pułk został okrążony. Rozmowy kapitulacyjne podjął mjr Marcin Serafiniuk – od 10 września dowódca pułku.” Kuraś z innymi żołnierzami planował przedostać się na Węgry, a następnie do Francji. Jednak tego przedsięwzięcia nie udało się im zrealizować. Józef po tułaczce, 14 października 1939 roku, wrócił do Waksmundu, gdzie zajął się gospodarowaniem w rodzinnym majątku oraz dowozem towarów z różnych stron Polski do restauracji w Nowym Targu. W 1940 roku wiózł towar z Żywca i w czasie kontroli dokumentów został zatrzymany przez niemiecki patrol. Ponieważ przy sobie dokumentów nie posiadał aresztowano go i osadzono w prowizorycznym więzieniu w Juszczynie koło Makowa Podhalańskiego. Stamtąd udało mu się zbiec po wyłamaniu kraty z okna. 17 grudnia 1940 roku Kurasiom urodził się syn. Uradowani rodzice nadali mu na imię Zbigniew. DZIAŁALNOŚĆ KURASIA W LATACH 1941-1945 Od czerwca 1941 roku walczył z Niemcami pod sztandarem konspiracyjnej Konfederacji Tatrzańskiej, stanowiącej organizację podhalańskich ludowców. Oddział, którym dowodził zwalczał Gorallenvolk współpracujący z Niemcami, działał przeciw propagandzie nawołującej głównie młodzież Podhala do wyjazdu w głąb III Rzeszy celem podjęcia tam pracy, występował przeciw zarządzeniom niemieckim np. obowiązkowym kontyngentem nakładanym na ludność, czy wywożeniu drzewa do tartaku, które po odpowiedniej przeróbce miało służyć okupantowi na potrzeby wojny. Prowadził też akcje skierowane przeciwko instytucjom działającym na rzecz Niemiec w Łopusznej, Szaflarach, Odrowążu i Ostrowsku. Partyzanci Kurasia w czerwcu 1943 roku rozbroili a następnie zlikwidowali dwóch policjantów Benala i Kruszewskiego, którzy przebrali się za turystów i jak się potem okazało mieli zdekonspirować oddział Józefa Kurasia. W odwecie Niemcy 29 czerwca tego samego roku, otoczyli dom familii Kurasiów, mordując żonę Józefa, Elżbietę, ich syna Zbigniewa i ojca, liczącego wówczas 73 lata. Po egzekucji spalili wszystkie zabudowania należące do Kurasiów. Niemcy jeszcze kilka razy napadali na Waksmund rozstrzelali 5 partyzantów a 33 mieszkańców wywieźli do obozu w Szebniach koło Jasła, zaś końcem września 1943 roku 52 osoby, uznane przez Niemców za szczególnie sprzyjające partyzantom, zostały aresztowane a następnie osadzone w obozie w Płaszowie. Kuraś współpracował z oddziałami Armii Krajowej (AK) w okresie od 10 lipca do 27 grudnia 1943 roku. Stworzono wówczas wspólną grupę partyzancką „Wilk”. Jednak Kuraś zachował autonomię i nie podporządkował się nigdy dowództwu AK. Samego Kurasia oskarżono o okradanie chłopów i samowolne opuszczanie obozu partyzanckiego. Przez jakiś czas trwało śledztwo w jego sprawie. Prawdopodobnie sporządzono na niego pisemny wyrok śmierci. Od wiosny 1944 roku oddział Kurasia ps. „Ogień” , jako najsilniejszy w górach, działał w ramach Ludowej Straży Bezpieczeństwa (LSB) i politycznie był podporządkowany Powiatowemu Kierownictwu Ruchu Ludowego (PKRL) w Nowym Targu. Zgodnie z decyzją Powiatowej Delegatury Rządu oddział „Ognia” dokonywał na Podhalu likwidacji Niemców i ich współpracowników. W październiku 1944 roku umorzono dochodzenie przeciw Kurasiowi – o którym pisałem powyżej. Józef Kuraś podporządkował się dowództwu Armii Ludowej (AL), ale nie zerwał swego związku z PKRL. Wojciech Kuraś (brat J. Kurasia) w swoich wspomnieniach napisał: „ „Ogień” łączył się do walki z wrogiem, z każdym, kto tę walkę prowadził, czy to była Armia Krajowa, czy Armia Ludowa, czy partyzanci ruscy, ale ciągle trwał przy organizacji chłopskiej, bo tam było jego miejsce. Podawanie, że przystał tu, to tam, jest nieprawdziwe i zmyślone. Uznawał wiarę i towarzyszów, czy kolegów wspólnych walk, ale swojej wiary, swoich idei nigdy nie myślał się zaprzeć.” Nieważne było – zdaniem „Ognia” - z jaką siłą się współpracowało w walce z okupantem hitlerowskim, liczył się cel, czyli zwycięstwo nad nim. Partyzanci Kurasia współpracując z oddziałami AL 20 stycznia 1945 roku rozbili pod Klikuszową pokaźną kolumnę niemieckich samochodów ciężarowych. Raniono wówczas około 130 Niemców. W dniach od 26 do 28 stycznia tego roku oddział „Ognia” wraz z żołnierzami Armii Czerwonej brał udział w akcji wyzwoleńczej Nowego Targu i okolic spod okupacji hitlerowskiej. DZIAŁALNOŚĆ KURASIA W LATACH 1945-1947 Po wyzwoleniu Nowego Targu i okolic Kuraś rozwiązał oddział. Partyzanci złożyli broń w obecności komendanta wojennego mjra NKWD Leonida Masłowa. Następnie „Ogień” wraz z ppor. Sieleckim z AL zaczęli tworzyć zalążki przyszłej Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej. Kuraś pełnił funkcję Kierownika Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Nowym Targu. Ciążyły na nim zarzuty o nadmiernym spożywaniu alkoholu, znikaniu z magazynów broni i współpracy z AK. Wkrótce Kuraś zrozumiał, iż Polska, o którą walczył nie istnieje. Nie podobało mu się, że patrioci, którzy toczyli boje z Niemcami o wolną, niepodległą Ojczyznę teraz przez nową władzę ludową są szykanowani, więzieni, wywożeni w głąb Związku Radzieckiego. Szczególnie ostro krytykował aresztowania żołnierzy AK przez władzę Polski Ludowej. Rozpowszechniał informacje o mordzie oficerów polskich w Katyniu, którego dokonał stalinowski NKWD. Józefa Kurasia wezwano, aby stawił się 11 kwietnia 1945 roku w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego. Ten jednak tego nie zrobił. Udał się kolejny raz w góry, gdzie zaczął organizować nową konspirację i partyzantkę, skierowaną tym razem przeciw komunistom oraz dyktaturze Polskiej Partii Robotniczej (PPR), służącej ZSRR. Kuraś uważał, że należy podjąć walkę z ludźmi umacniającymi socjalizm, którzy stoją na drodze do odzyskania przez Polskę pełnej suwerenności. Głównie wymieniał tutaj pracowników Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji. Wrogów widział też w Wojskach Bezpieczeństwa Wewnętrznego zmienionych później na Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, w Żydach, członkach PPR, o których mawiał: „płatni pachołkowie rosyjscy.” Kuraś prowadził również akcje przeciw kolaborantom niemieckim, nacjonalistom słowackim za ich powojenną działalność antypolską. Wydawał wyroki śmierci na wszelkiego rodzaju przestępców. Szukał pomocy i kontaktów z Zachodu, uznając rząd emigracyjny za jedyną legalną władzę Ojczyzny. Nawiązał współpracę z ugrupowaniem „Wolność i Niepodległość” oraz z oddziałem Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ). 21 kwietnia 1946 roku w Wielkanoc Kuraś pojął za żonę Czesławę Polaczyk. Ślubu udzielił im ks. Józef Dewera proboszcz parafii w Ostrowsku. Wybranka Kurasia była córką Bronisława, z którym współpracował w konspiracji już od dłuższego czasu. WYKAZ NIEKTÓRYCH AKCJI PRZEPROWADZONYCH PRZEZ ODDZIAŁ KURASIA 17 kwiecień 1945r. - zlikwidowanie 4 funkcjonariuszy PUBP w Nowym Targu. 11 maj 1946r. - rozbrojenie i zlikwidowanie 7 milicjantów na posterunku w Łapszach Niżnych. 11 lipiec zastrzelenie Jana Racławskiego współpracującego z Niemcami w okresie okupacji i z komunistami po wojnie. 18 sierpień „Ogniowi” uwolnili 62 więźniów z więzienia św. Michała w Krakowie. Zostali oni uwięzieni przez komunistów za działalność w AK, NSZ, i w Batalionach Chłopskich (BCH). Podczas akcji zabrano dużą ilość broni z wartowni. 25 sierpień 1946r. - uwolnienie ze szpitala św. Łukasza w Krakowie partyzantów Kurasia tj. Tadeusza Pulmańskiego i Eugeniusza Kajdrysa. 22 styczeń zabito w Wyciążach koło Krakowa Karolczyka i Bentkowskiego za współpracę z PPR i UB. Józef Kuraś w jednej z ulotek z 1946 roku, skierowanych do mieszkańców Podhala ostrzegał: „ Pamiętajcie, że wszyscy zdrajcy, którzy wyrzekli się polskości wstępując w szeregi konfidentów UBP, KBW, MO, ORMO lub zajęli kierownicze stanowiska celem śledzenia i tępienia prawdziwych Polaków, będą na każdym kroku wieszani i strzelani nie patrząc na ich pochodzenie, a dobytek ich zostanie skonfiskowany na rzecz oddziałów partyzanckich. Pamiętajcie, że jest to dla was – wyrzutki społeczeństwa- ostatnie upomnienie.” ŚMIERĆ KURASIA Najważniejszą sprawą dla PUBP w Nowym Targu było rozbicie oddziału Kurasia. Wcześniej podjęto kilkanaście nieudanych akcji. Powiodła się dopiero ta ostatnia z 1947 roku. Najpierw uzyskano informację, że obóz „Ognia” usytuowany jest w górach za Turbaczem. Następnie uzgodniono plan operacji, którą dowodził kpt. Dworakowski. Do dyspozycji miał 100 żołnierzy i kilku funkcjonariuszy UB. Wyruszono na obóz Kurasia 17 lutego 1947 roku. Następnego dnia siedzibę zdobyli komuniści. Partyzanci wycofali się, a następnie ukryli w okolicznych wsiach. Sam Kuraś udał się do domu Zagatów w Ostrowsku. Wkrótce miejsce pobytu „Ognia” zostało zdradzone. Żołnierze i funkcjonariusze UB otoczyli zabudowania rodziny Zagatów. Wywiązała się walka. Ponieważ dom Zagatów płonął Kuraś uciekł do sąsiedniego budynku, którego właścicielką była Maria Pach i ukrył się na strychu. I ten dom wkrótce otoczyli żołnierze Polski Ludowej. K. Strzelewicz w artykule pt. „Jak zginał „Ogień” pisał: „ Józef Kuraś postrzelił się śmiertelnie. Czterej żołnierze, którzy po samobójczym strzale watażki wdarli się na strych, ujrzeli „Ognia” w agonii, z rozwaloną skronią, z odkrytym mózgiem. Jego ręka uzbrojona w pistolet podnosiła się raz po raz konwulsyjnie... „Ogień” leżał nieprzytomny, miał zamknięte oczy... a my, doceniając w pełni wagę życia przywódcy bandy, jako źródła informacji, za wszelką cenę chcieliśmy go ocalić. Dlatego szybko przenieśliśmy rannego na ciężarówkę i po udzieleniu mu pierwszej pomocy przez sanitariusza KBW pomknęliśmy do oddalonego o 10 km Nowego Targu prosto do szpitala. Wyruszyliśmy ok. godz. 15-16. Szpital otoczony został kordonem żołnierzy KBW, zaś wewnątrz znajdowała się dodatkowa obstawa Milicji i UB.” Józef Kuraś zmarł 22 lutego 1947 roku. Jego zasługi upamiętniają tablica – umieszczona na dzwonnicy znajdującej się obok świątyni w Juszczynie- z napisem: „ mjr Józef Kuraś Syn Ziemi Podhalańskiej ps. „Ogień” zamordowany przez UB w 1947r. Miejsce Grobu Nieznane Walczył i zginął za Polskę bez komunizmu.” Pomnik w Zakopanem przy ulicy Kościuszki odsłonięty w 2006 roku przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego i syna „Ognia”- Zbigniewa Kurasia. Pomnik pod Turbaczem odsłonięty w 2012 roku z napisem: „ Pamięci Żołnierzy Konfederacji Tatrzańskiej, Armii Krajowej, Ludowej Służby Bezpieczeństwa, Zgrupowania „ Błyskawica”, Józefa Kurasia „Ognia”, oddziału „Wiarusy” walczących w Gorcach o niepodległość Polski i wolność człowieka z niemieckim i komunistycznym zniewoleniem w latach 1942 – 1949.” Kazimierz Surzyn Źródła: Bolesław Dereń, Józef Kuraś „Ogień”, Monografia Makowa Podh., R. Zasiwski, 1 Pułk Strzelców Podhalańskich 1918-1939, K. Strzelewicz, Jak zginął „Ogień”, G. Królikiewicz – film dokumentalny „A potem nazwali go bandytą”, A. Kołakowski – piosenka „ Epitafium dla majora Ognia”.

a potem nazwali go bandytą